รอยสักกับลวดลายในศิลปะไทย: ศิลปะรอยสัก

ตามประวัติศาสตร์ของชนชาติหลากหลายในโลกนี้ มีเป็นส่วนมากได้นำสัตว์มาผสมผสานกัน ทั้งโดยความเชื่อเก่าแก่ ในประเทศไทยนั้นมีทั้งของเก่าแก่ ทั้งหมดต่างก็นำสัตว์ในจินตนาการมาใช้สนองความเชื่อของตนและสังคมได้อย่างผสมกลมกลืน ตลอดจนงานประณีตศิลปหลายรูปแบบ ตัวภาพเป็นสิ่งที่ทุกคนได้พบเห็นอย่างชินตาและคุ้นเคย อย่างเช่น

ครุฑ

พญานาค

นาคปักษี

คชสีห์

แต่ยังไม่ได้รู้จักเรื่องราวความเป็นมาลึกซึ้ง บทความประกอบเรื่องนี้ได้มีเนื้อหาสาระของลวดลายตัวภาพในศิลปะ โดยเฉพาะในศิลปะไทยอย่างง่ายๆ เริ่มจากความรู้เล็กๆน้อยๆ เกี่ยวกับลักษณะรูปแบบที่ช่างศิลปะได้คิดค้นนำมาประยุกต์ เป็นผลงานที่งดงามน่าสนใจ ในรูปแบบต่างๆ ตัวภาพเป็นภาพสรรพชีวิตในจักรวาลอันศักดิ์สิทธิ์ นับตั้งแต่พระเป็นเจ้าสูงสุด เทพชั้นรอง สรรพชีวิตในเทพปกรฌัม รวมทั้งสัตว์ และพันธุ์พฤกษา

ตัวภาพเป็นรูปเทพ รูปพระเป็นเจ้า รูปบุคคลทั้งสูงศักดิ์ และสามัญ รูปสัตว์ทั้งเหมือนจริงตามธรรมชาติ และสร้างขึ้นจากจินตนาการ รูปลวดลายพันธุ์พฤกษา ผู้ผลิตงานศิลปะได้รับแรงบันดานใจ คัมภีร์ศักดิ์สิทธิต่างๆ สำหรับศิลปะในประเทศไทย และศิลปะของดินแดนต่างๆในภูมิภาค เป็นงานศิลปะที่เนื่องในศาสนาพราหมณ์ และพุทธศาสนาเป็นส่วนใหญ่

สัตว์ซึ่งประกอบด้วยกระหนกทกทวย อันเรียกว่า สัตว์หิมพานต์ เห็นจะมีแต่ "สิงห์" มากกว่าอย่างอื่น เพราะ ในบางประเทศไม่มีตัวจริง จนทำให้ไม่มีคนรู้จัก จึงเขียนเดาไปตามใจชอบ เช่น คชสีห์ ก็เปรียบว่า ช่างกล้าราวกับว่า สีห์หรือนรสิงห์ ก็เปรียบว่า คนกล้าราวกับสิงห์

รอยสักมันก็แค่ศิลปะบนร่างกาย อยู่ที่คุณเลือกจะมองมัน ถ้าเปรียบเทียบกับงานสักยันต์ด้วยอักขระ บาลีโบราณหรือเรียกง่ายๆว่ารูปแบบยันต์ ที่มีความหมายว่าด้วยพุทธคุณต่างๆตามความเชื่อ เพื่อคุ้มครองส่งเสริมกำลังใจในด้านด้านต่างๆ ของไทยแต่โบราณ ในรูปแบบที่ผมนำเสนอในศตวรรษนี้ด้วยรูปแบบสมัยนิยม การสักในแบบฉบับของทางร้าน draw ink tattoo นี้นำเสนอออกมาเป็นภาพสวยงามทรงพลัง. ด้วยสาระที่กล่าวถึงพุทธคุณ สรรเสริญพุทธเจ้า มีองค์สมณเป็นที่พึ่งเตือนสติ มีองค์เทพคุ้มครองทิศทั้งสี่เป็นมงคลแก่ชีวิต....ผลงานชิ้นนี้จึงเสมือนเป็น "รอยสักชุดเกราะแห่งพุทธคุณ"

แรงบันดาลใจจากศรัทธา กว่าจะมาเป็นผลงานชิ้นนี้ จากคุณฮก เจ้าของงานต้นฉบับชิ้นนี้:

สืบเนื่องจากสองงานสักแรก, งานนาคปรกในตำแหน่งอก,ไหล่และท่อนแขนด้านบนข้างซ้าย และงานสมเด็จประทานพรในตำแหน่งแขนขวาทั้งแขน ผมอยากสักเพิ่มโดยตั้งใจไว้ที่ตำแหน่งหลัง ในตอนแรกคิดคอนเสปงานไม่ออก ในใจอยากได้ ท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 พระองค์ แต่คิดไม่ออกว่าจะวางงานยังไง ผมจึงได้เริ่มต้นปรึกษาพี่บัมพ์ แต่ก่อนนั้นโดยส่วนตัว ผมชอบงานสักที่มองและตีความได้หลายรูปแบบในเชิงงานเดี่ยว และงานรวม ผมเป็นคนเชื่อความรู้สึกแรกที่เกิดกับตัวเอง ผมรักและเคารพองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และในสมัยพุทธกาล สมเด็จท่านได้ตรัสว่า เมื่อใดที่พุทธบริษัทคิดถึงพระองค์ท่าน ให้ไปเยือนสังเวชนียสถาน 4 อันได้แก่ 1.สถานที่ประสูติ 2.สถานที่ตรัสรู้ 3.สถานที่ปฐมเทศนา 4.สถานที่ปรินิพพาน ในตอนนั้นเอง ผมมองงานสัก นาคปรก ออกเป็น สมเด็จตรัสรู้และงานสมเด็จประทานพรเป็น สมเด็จแสดงปฐมเทศนา ซึ่งเหลืออีก 2 ปางคือ สมเด็จปางประสูติและปางปรินิพพาน ก็จะครบตามคอนเสปสังเวชนียสถาน ซึ่งเป็นงานมองงานทั้ง 3 รวมเป็นหนึ่งเดียว ในขณะเดียวกันเมื่อต้องการมองงานหลังแยกเดี่ยวๆ

ผมพบกับปางประสูติและปรินิพพานซึ่งเป็นคอนเสป ของกฎพระไตรลักษณ์ อันได้แก่ อนิจจัง ทุกขังและอนัตตา การประสูติของสมเด็จท่านซึ่งพระองค์เป็นอัจฉริยมนูษย์ ผู้รู้แจ้งโลก เป็นสัตตบุรุษอันหาได้โดยยาก แต่ขันธ์ 5 ได้แก่ ร่างกายของพระองค์ ก็มิสามารถต้านทานกฎแห่งพระไตรลักษณ์ได้ฉันได้ อัตภาพคือร่างกายของกระผมเองซึ่งเลวทรามต่ำช้ากว่าพระองค์ท่านก็มิอาจต้านท่านกระแสแห่งความเสื่อมโทรมในสังสารวัตรได้ ฉันนั้น ผมจึงได้คอนเสปของงานหลังซึ่งแสดงถึงการเกิดขึ้นและดับไป อุปมาเหมือนดอกบัวที่เราบูชาพระ มีเกิดขึ้น มีความสดใส ในที่สุดก็เคลื่อนไปสู่ความเศร้าหมอง ผุพัง และดับสลายไปในที่สุด แต่กะไรก็ดีในใจผมก็ยังอยากมีงานสักที่เป็นท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4 พระองค์ ได้แก่ ท้าวธตรฐ, ท้าววิรุฬหก, ท้าววิรูปักษ์และท้าวเวสสุวันอยู่บนร่างกาย เนื่องจากผมเกิดมาเป็นทหารมาหลายแสนชาติ มีความผูกพันกับเทพเทวดาที่ทำหน้าที่เป็นทหารของท้าสักกะเทวราชหรือท่านปู่พระอินทร์ จึงเป็นที่มาของการขยายงานหลังออกไปสู่ชายโครงทั้ง 2 ข้างเพื่อเพิ่มพื้นไม่ให้ดูแออัดจนเกิดไป ในที่สุดผมก็ได้สักจนสำเร็จตามเป้าหมายซึ่งผ่านมาครึ่งทางและยังคงมีบทพิสูจน์รอผมอยู่ข้างหน้าต่อไปครับ

ร้าน DRAW INK TATTOO

การสัก เป็นการเขียนสีและลวดลายต่างๆ ลวบนร่างกาย การสักของแต่ละวัฒนธรรมจะมีความหมายเฉพาะตัว ซึ่งในปัจจุบันรอยสักก็กลายเป็นแฟชั่นทำให้เกิดแรงดึงดูดในกลุ่มวัยรุ่นไทยทั้งผู้ชายและผู้หญิง การสักถือเป็นความชอบส่วนบุคคล บางคนก็มองในแง่ศิลปะบนเรือนร่าง ซึ่งการพิจารณาว่าถูกหรือผิดก็เป็นความคิดส่วนบุคคล ผู้ที่ไม่นิยมชมชอบการสักตามร่างกาย อาจดูแล้วรู้สึกขัดตาขัดใจ ร้ายแรงสุดอาจจะมีการวิพากษ์วิจารณ์ถึงขั้นตำหนิติเตียน

ส่วนมากแล้ววัยรุ่นไทยในปัจจุบันทั้งผู้ชายและผู้หญิงนิยมที่จะมีรอยสักไว้บนเรือนร่างเพราะมองว่าเป็นสิ่งที่สวยงาม ซึ่งผิดกับคนสมัยโบราณที่ส่วนมากมีรอยสักก็เพราะเชื่อครูบาอาจารย์ที่ตนเองนับถือเพื่อนำมาเป็นหลักยึดเหนี่ยวจิตใจ ความเชื่อของแต่ละบุคคลก็ได้เปลี่ยนไปตามยุคสมัย ในมุมมองของคนรุ่นใหม่ การสักไม่ใช่เรื่องที่ผิดอะไรถือเป็นสิทธิส่วนบุคคล เพราะคนเราคิดแตกต่างกัน บางคนสักเพราะอยากเท่อยากสวย บางคนสัก เพราะเชื่อในความขลังฟันแทงไม่เข้า แต่ก็มีวัยรุ่นอีกจำนวนมากที่มีความเชื่อที่ผิดแตกต่างกันไป บางคนสักแทบจะไม่มีที่ว่างเหลือบนร่างกาย และบางรายทั้งผู้ชายและผู้หญิงที่สักแบบประชดชีวิต บางคนเสียโอกาสที่จะได้งานทำดีๆ ถือว่าเป็นผลเสียและโอกาสดีๆ ที่เข้ามาในชีวิต

รอยสักเหมือนจิตนาการที่ไม่มีวันสิ้นสุด แต้ถ้ามองมันเป็นเรื่องของไสยศาสตร์มนดำ ก็คงเป็นอะไรที่ดูลึกลับและน่ากลัว ถ้ามองเป็นศิลปะ รอยสักมีความสวยงามและมีอะไรดึงดูดใจและน่าค้นหาไม่น้อย ส่วนตัวผู้เขียนแล้ว เป็นคนที่ชอบสักเป็นรูปภาพสวยงามและเล่นสีสัน มีศิลปะในตัวเองมาก ถึงได้ยอมเจ็บตัวเพื่อนำภาพต่างๆ มาไว้บนส่วนต่างๆ ของร่างกาย ไม่ได้ไร้สาระแต่อย่างไร เพราะของแบบนี้มันขึ้นอยู่กะความชอบของแต่ละคน

ในสายตาผู้ใหญ่บางคนอาจมองรอยสักว่าเป็นสัญลักษณ์ของความสกปรก และแสดงถึงความเถื่อน เพราะคนดีๆ ส่วนใหญ่ไม่มีใครเอาเข็มไปปักเป็นลวดลายให้ตัวเองเจ็บตัว รอยสักมีทั้งข้อดีและข้อเสียในตัวของมันจริงๆ แล้วก็ยังสามารถแต่ผู้ที่กำลังคิดจะสักหรือจะสักก็ควรคิดและไตร่ตรองให้ถี่ถ้วนก่อนทำ เพราะถ้าแก่ตัวไปแล้วรอยสักมันก็อาจจะเหี่ยวย่นไปตามผิวหนังของเราและอาจจะดูไม่สวยงาม เหมือนกับตอนแรกที่ทำสมัยวัยรุ่น ดังนั้นเพื่อนๆ ควรคิดให้ดีก่อนที่จะไปสักเพราะมันจะติดตัวเราไปตลอด

สำหรับคนรุ่นใหม่ที่อยากสักจริงๆ ผู้เขียนอยากแนะนำให้คนที่คิดจะสัก สิ่งสำคัญอันดับแรกคือ ตัดสินใจให้ได้ก่อนว่าเราชอบงานสักจริงๆ หรือแค่อยากมีรอยสักเหมือนคนอื่นๆ ควรคิดและตัดสินใจเพื่อประโยชน์ต่อตัวเอง ดังนั้น ได้มีทางเลือกมาแนะนำสำหรับวัยรุ่นที่อยากสักแบบไม่เจ็บตัว แผ่นลอกลายแทตทู เริ่มต้นด้วยแบบนี้ไปก่อน